1. Rys historyczny

Katedra Biologii Ogólnej w Rokitnicy Akademii Lekarskiej w Bytomiu powstała w 1948 r. Jej organizatorem i pierwszym kierownikiem był prof. dr Stanisław Skowron. W 1950 r. kierownictwo katedry przejął dr Kazimierz Rapacz, a następnie w 1953 r. mgr Władysława Chachulska. W latach 1954 - 1982 Katedrą i Zakładem Ogólnej Biologii na Wydziale Lekarskim ŚAM kierował prof. Ryszard Wróblewski.

W pierwszych latach istnienia zakładu działalność dydaktyczna opierała się na kadrach i zapleczu materialnym Katedry Biologii i Embriologii AM w Krakowie, którą kierował prof. Stanisław Skowron. Właściwy kierunek rozwoju katedry wyznaczył prof. Ryszard Wróblewski. W ramach Katedry Biologii Ogólnej powołane zostały następujące pracownie: Przeszczepów (1963 r., dr Jeremi Czaplicki), Genetyki (1967 r., dr Danuta Dziekanowska) i Parazytologii (1968 r., dr Alina Grzybek).

W roku 1971 Katedra Biologii Ogólnej została włączona do Instytutu Biologiczno-Morfologicznego. Nowa struktura Katedry i Zakładu Ogólnej Biologii Lekarskiej Wydziału Lekarskiego w Zabrzu powstała 1981 roku po rozwiązaniu struktury instytutów. Prof. Ryszard Wróblewski dzięki ogromnej pracy swojej i zespołu, życzliwości biologicznych placówek uniwersyteckich i władz Uczelni, wyposażył zakład w niezbędne pomoce dydaktyczne i naukowe.

Po śmierci prof. Ryszarda Wróblewskiego (10. 01. 1982 r), obowiązki kierownika Katedry przejęła dr n. przyr. Alina Grzybek, Od 1997 r. kierownikiem Katedry i Zakładu Ogólnej Biologii Lekarskiej Wydziału Lekarskiego w Zabrzu - Rokitnicy Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach został prof. dr hab. n. med. Andrzej Wiczkowski. 

W 2014 r. w ramach restrukturyzacji jednostek Śląskiego Uniwersytetu Medycznego (SUM) w struktury Katedry i Zakładu Biologii Medycznej i Molekularnej włączono Zakład Biochemii Klinicznej, działający dotychczas w obrębie Katedry i Zakładu Biochemii Ogólnej. Obowiązki kierownika powierzono prof. dr hab.n.med. Zofii Ostrowskiej. Od listopada 2020 roku kierownikiem Katedry jest dr hab. n. med. Joanna Strzelczyk, prof. SUM.

Aktualnie pracownicy Katedry prowadzą działalność naukową i edukacyjną z podstaw teoretycznych i wybranych umiejetności praktycznych z zakresu biologii medycznej i molekularnej. Dydaktyka obejmuje wykłady, ćwiczenia i seminaria dla studentów I i III roku kierunku lekarskiego, I kierunku lekarsko-dentystycznego i ratownictwa medycznego oraz I roku kierunku lekarsko-dentystycznego prowadzonego w j.angielskim.

2. Działalność dydaktyczna

Katedra i Zakład Biologii Medycznej i Molekularnej prowadzi zajęcia dydaktyczne dla:

• I roku kierunku lekarskiego z przedmiotu  biologia molekularna
• I roku kierunku lekarskiego z przedmiotu genetyka
• III roku kierunku lekarskiego z przedmiotu diagnostyka laboratoryjna
• I roku kierunku lekarsko-dentystycznego z przedmiotu biologia
• I roku kierunku ratownictwo medyczne z przedmiotu biologia i parazytologia
• I roku Division of Dentistry z przedmiotu biologia.

3. Działalność naukowa

Biologia molekularna:

• badania nad molekularnymi mechanizmami chorób uwarunkowanych genetycznie,
  w szczególności nad mechanizmami regulującymi ekspresję genów, włączając mechanizmy epigenetyczne (metylacja genomowego DNA)
• ocena zmian genetycznych, epigenetycznych oraz zmian ekspresji białek w nowotworach regionu głowy i szyi oraz w niedrobnokomórkowym raku płuca
• poszukiwanie nowych biomarkerów wielu chorób, zwłaszcza cywilizacyjnych

Stosowane metody:

• izolacja DNA, RNA, miRNA z różnych typów tkanek
• amplifikacja wybranych fragmentów DNA z oceną ich wielkości metodą elektroforezy agarozowej
• rozdział RNA metodą elektroforezy kapilarnej.
• ocena poziomu ekspresji genów techniką ilościowej PCR w czasie rzeczywistym (RT-qPCR)
• określanie polimorfizmów pojedynczego nukleotydu (SNP)
• analiza sekwencji wybranych  fragmentów DNA – sekwencjonowanie metodą Sangera
• oznaczanie ekspresji białek w homogenatach tkankowych i w surowicy
• projektowanie i operowanie plazmidami (transfekcja)
• hodowla ludzkich komórek nowotworowych, fibroblastów skóry oraz bakterii

Bioinformatyka:

• analiza wyników dotyczących ekspresji genów oraz miRNA w oparciu o dostępne dane literaturowe oraz elektroniczne bazy danych
• data-mining
• analiza SNP
• obróbka i analiza danych z sekwencjonowania (metoda Sangera, NGS)
• analiza danych mikromacierzowych
• analiza obrazów z mikroskopii fluorescencyjnej oraz testów kometowych
• analiza wyników PCR, RT-qPCR oraz elektroforezy (DNA, RNA, SDS-PAGE, western blot)
• analiza ścieżek sygnałowych oraz ontologii genowych
• analiza statystyczna danych biologicznych (parametry biochemiczne, dane populacyjne, ekspresja genów, globalna metylacja) w oparciu o oprogramowanie: STATISTICA, MATLAB

Diagnostyka laboratoryjna:

• ocena udziału hormonów i polipeptydowych czynników wzrostu w patogenezie różnych stanów chorobowych
• oznaczanie stężenia różnych analitów w materiale biologicznym (neuropeptydy, neurotransmitery, hormony i ich metabolity, czynniki wzrostu, cytokiny)

Stosowane metody:

• immunochemia (testy ELISA)
• nefelometria
• ocena stężenia białka całkowitego w surowicy krwi oraz homogenatach tkanek

 Parazytologia i Akaroentomologia medyczna:

• badania nad akarofauną stawonogów pasożytniczych
• badania nad rolą pasożytniczych stawonogów w przenoszeniu oraz krążeniu w środowisku czynników etiologicznych chorób transmisyjnych ze szczególnym uwzględnieniem medycznego i epidemiologicznego znaczenia kleszczy
• badania nad rolą zwierząt (domowych i dzikich) w krążeniu w środowisku czynników etiologicznych chorób transmisyjnych
• ocena potencjalnego narażenia ludzi i zwierząt na kontakt z pasożytniczymi stawonogami oraz przenoszonymi przez nie patogenami
• badania nad epidemiologią chorób transmisyjnych

Stosowane metody:

• izolacja DNA, RNA ze stawonogów oraz różnych typów tkanek
• amplifikacja wybranych specyficznych fragmentów DNA metodą PCR, nested PCR, PCR-RFLP oraz ocena wielkości otrzymanych produktów reakcji metodą elektroforezy agarozowej
• detekcja czynników etiologicznych chorób transmisyjnych w populacji wektora techniką PCR w czasie rzeczywistym (real time PCR)
• analiza sekwencji wybranych fragmentów DNA – sekwencjonowanie metodą Sangera
• analizy metodami immunochemicznymi (testy ELISA)
• analizy białek metodą western blot

EGZAMIN III TERMIN

Informujemy, że dnia 07.03.2024r. o godz 10.00 w Katedrze i Zakładzie Biologii Medycznej i Molekularnej odbędzie się egzamin poprawkowy (III termin) z przedmiotu "Biologia" dla studentów I roku kierunku lekarsko-dentystycznego. Uprzejmie prosimy o przybycie z dowodem tożsamości.

WYNIKI EGZAMINU POPRAWKOWEGO Z PRZEDMIOTU "BIOLOGIA" DLA STUDENTÓW I ROKU KIERUNKU LEKARSKO-DENTYSTYCZNEGO Z DNIA 29.02.2024 R.

Plik do pobrania z wynikami.

SKALA OCEN:

64 i mniej - niedostateczny (2.0)

65-74 - dostateczny (3.0)

75-79 - dośc dobry (3.5)

80-84 - dobry (4.0)

85-89 - ponad dobry (4.5)

90-100 - bardzo dobry (5.0)

Wyniki będą również dostępne na portalu edu-portal. Wszelkie pytania związane z wynikami egzaminu prosimy kierować bezpośrednio do kierownika ćwiczeń z przedmiotu, czyli do Pana mgr Krzysztofa Biernackiego (kbiernacki@sum.edu.pl).

Studentów zainteresowanych działalnością naukową Katedry zachęcamy do uczestnictwa w pracach Koła Naukowego.

Opiekunem Koła jest  dr hab.n.med. Elżbieta Świętochowska, prof. SUM

       Studenci należący do Koła Naukowego przy Katedrze i Zakładzie Biologii Medycznej i Molekularnej Wydziału Nauk Medycznych w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach pod opieką Pani dr hab.n.med. Elżbiety Świętochowskiej, prof. SUM  mają możliwość poznawania wielu technik związanych z diagnostyką laboratoryjną oraz biologią molekularną, jak również prowadzenia badań naukowych. Praca naukowa w Kole umożliwia zdobycie wielu umiejętności praktycznych, między innymi: homogenizacji, oznaczania stężeń białek testem ELISA, przygotowywania materiału biologicznego do izolacji materiału genetycznego, technik izolacji DNA, badań polimorfizmów oraz izolacji RNA oraz ekspresji genów, czy oznaczania ekspresji microRNA innowacyjną metodą MIREIA.

W Kole Naukowym wiodącym tematem są badania nad rakiem jelita grubego. Członkowie Koła są autorami prac oryginalnych z tematyki angiogenezy, immunologii oraz remodelingu w raku jelita grubego:                                              

- Assessment of CMKLR1 level in colorectal cancer and its correlation with angiogenic markers(Exp. Mol. Pathol, IF: 2,280),  miREIA - an immunoassay method in assessment of microRNA levels in tumor tissue-pilot study. The impact of miR-93-5p, miR-142-5p and IFNγ on PD-L1 level in colorectal cancer (Acta Biochimica Polonica, IF:1,626),  

- Assessment of the correlations between cytokines levels and the periostin level in colorectal cancer (Cytokine,IF: (2019): 2,952), GDF-15 level correlates with CMKLR1 and VEGF-A in tumor-free margin in colorectal cancer (Current Medical Sciences, IF: 1,273).

Ponadto opublikowali trzy prace poglądowe: 

- The role of genetic polymorphism within PD-L1 gene in cancer (Exp. Mol. Pathol.,IF: 2,280), Ocena wpływu polimorfizmów genetycznych receptorów opioidowych, purynergicznych i adrenergicznych na terapie opioidowe (Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, IF: 0,878),

- Assessment of the impact of PTGS1, PTGS2 and CYP2C9 polymorphisms on pain, effectiveness and safety of NSAID therapies (Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, Impact Factor 0,878).

Członkowie Koła wyniki swojej pracy prezentowali również na wielu konferencjach o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym:

- IX Ogólnopolska Konferencja Studencka- Wejrzenie w Nowotworzenie, temat: Czy adipokiny mogą mieć wpływ na powstawanie mięśniaków macicy? ( I miejsce); 15th Warsaw International Medical Congress for Young Scientists- WIMC, temat: Investigating the angiogenesis in colorectal cancer (III miejsce);

- VII Konferencja Biologii Molekularnej, Łódź, Temat: Polimorfizmy PTGS1, PTGS2 oraz CYP2C9 w aspekcie bólu i skuteczności terapii NLPZ (wyróżnienie); IV Ogólnopolska Konferencja Genetyczna „Genomica”, Kraków, tematy: Znaczenie polimorfizmów genetycznych receptorów opioidowych w terapii opioidowej oraz Znaczenie polimorfizmów PTGS1 i PTGS2 w bólu i skuteczności terapii NLPZ;

- VII Konferencja Biologii Molekularnej, Łódź, temat: Znaczenie polimorfizmów genetycznych receptorów opioidowych, purynergicznych i adrenergicznych w terapii opioidowej;

- X Ogólnopolska Konferencja- Postępy w Badaniach Biomedycznych 30.11.2019r. Warszawa, tematy: Ocena występowania receptora CMKLR1 w raku jelita grubego i jego korelacja z markerami angiogenezy oraz  Analiza stężeń HIF 1α, VEGF-A oraz GDF-15 w guzie i marginesie tkankowym u pacjentów z rakiem jelita grubego.